MAHKEMESİ :... Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi


Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın davacılar vekilinin istinaf talebinin reddine, davalı ..."nin istinaf talebinin kısmen kabulüne yönelik verilen hüküm davacılar vekilince duruşmalı, davalı ... vekilince duruşmasız olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere çağrı kağıdı gönderilmişti. Belli günde davacılar vekili Avukat ... geldi. Tebligata rağmen karşı taraftan gelen olmadığından onların yokluğunda duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklaması dinlenildikten ve temyiz dilekçesinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

- K A R A R -

Dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili feshi ile tapu iptal ve tescil istemlerine ilişkindir.
Davacı arsa sahipleri, sözleşmenin feshi ile davalılar adına olan tapu kayıtlarının iptali ile müvekkilleri adına tescilini, maddi ve manevi tazminatın davalılardan tahsilini istemiş, davalılar .... Mam. Dış. Tic. Ltd. Şti. ve davalı ... vekilleri davayı kabul ettiklerini beyan etmişler, davalı ... Yapı San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili davanın reddini savunmuş, ilk derece mahkemesince, davanın kısmen kabulü ile arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili olarak feshine, davalı ... Yapı San. ve Tic. Ltd. Şti. adına kayıtlı hisselerin tapu kayıtlarının iptali ile hisseleri oranında davacılar adına tesciline, davacıların, adı geçen şirketin belediyeden aldığı hisselere yönelik talebinin reddine, parseller üzerindeki eski binaların yıkımı nedeniyle, eski yapı bedellerinin davalılardan tahsili ile davacılara ödenmesine, davacı tarafın manevi tazminat ve fazlaya ilişkin diğer istemlerinin reddine karar verilmiş, bu karara karşı, davacılar ve davalı ... Yapı San. ve Tic. Ltd. Şti. vekillerince yapılan; istinaf başvurusunu inceleyen Bölge Adliye Mahkemesi hukuk dairesince, ilk derece mahkemesi kararı kaldırılarak, davanın kısmen kabulü ile arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinin geçersiz olduğunun tespitine, davalı ... Yapı San. ve Tic. Ltd. Şti. adına kayıtlı hisselerin tapu kayıtlarının iptali ile hisseleri oranında davacılar adına tesciline, belediyeden satın alınan hisselere yönelik tapu iptal ve tescil talebinin reddine, maddi ve manevi tazminat taleplerinin reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacılar vekili ve davalı ... Yapı San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili temyiz etmiştir.
1) Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve HMK 355. maddedeki kamu düzenine aykırılık halleri resen gözetilmek üzere istinaf incelemesinin, istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılacağı kuralına uygun biçimde inceleme yapılıp karar verilmiş ve verilen kararda bir isabetsizlik görülmemiş olmasına göre, davacılar vekilinin ve davalı ... Yapı San. ve Tic. Ltd. Şti. vekilinin, aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2-a) Davacılar vekilinin diğer temyiz itirazları yönünden yapılan incelemede;
Eser sözleşmelerinin kendine özgü bir türü olan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geçerli olarak kurulabilmesi için TMK"nın 692. maddesi gereğince, sözleşmenin konusu olan taşınmazın tüm paydaşlarıyla sözleşme yapılması veya diğer paydaşların yapılmış olan sözleşmeye muvafakat etmiş olması gerekmektedir. Bu husus kamu düzenine ilişkin olup, mahkemece kendiliğinden gözetilir. Dava konusu arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesine konu parsellerde, davacılar dışında da hissedarlar bulunmasına ve bu hissedarların sözleşmeye katıldıklarının veya muvafakat ettiklerinin iddia ve ispat olunmamasına göre, istinaf dairesince sözleşmenin geçersizliğinin tespitine karar verilmesi isabetli olmuştur.
Her ne kadar, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi davacı arsa sahipleri ile davalı ... San. Mam. Dış. Tic. Ltd. Şti. arasında düzenlenmiş ve daha sonra diğer bir davalı ...’e devredilmiş ise de inşaata ilişkin yıkım, harfiyet, abonelik, imar işlemleri, tapu devirleri ve arsa sahiplerine kira bedeli ödenmesi gibi tüm işlemlerin davalı ... Yapı San. Ve Tic. Ltd. Şti. tarafından gerekçekleştirilmesi karşısında, adı geçen şirketin de yüklenici sıfatıyla davacı arsa sahiplerine karşı sorumlu tutulması yerinde olmuştur.
3194 sayılı İmar Kanunu’nun 17. maddesi uyarınca, belediye veya valilikler, hisselerini parselin diğer hissedarlarına bedel takdiri suretiyle satmaya yetkilidirler. Anılan düzenlemeye göre, parsellerdeki belediye hisselerini öncelikli olarak satın alma yetkisi, parselin diğer hissedarlarına aittir.
Taraflar arasındaki sözleşmede; “Tapularda Şişli Belediyesine ait hisselerin satın alımları toprak sahipleri adına, belediye tarafından belirlenecek bedeli müteahhit tarafından ödenerek satın alımları yapılacaktır.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Davalı yüklenici ... Yapı San. ve Tic. Ltd. Şti., sözleşmenin bu hükmü uyarınca, ilk olarak, 25.07.2014 tarih ve 13481 yevmiye nolu resmi senetle, arsa sahibi ...’a ait 10507 ada 8 nolu parseldeki 84/685 hisseyi (16,8 m²) ve aynı ada 9 nolu parseldeki 35/226 hisseyi (17,5 m²) vekaletle devralarak, bu parsellerde hissedar olmuştur. Daha sonra bu sıfatla, 8 nolu parseldeki 50/685 (10 m²) ve 9 nolu parseldeki 22/113 (22 m²) miktarındaki belediye hisselerini, belediye encümen kararıyla, bedellerini ödeyerek devralmıştır. Davalı şirketin, doğrudan doğruya belediyeden devraldığı hisseler bunlardır. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geçersiz olmasına ve yüklenici şirketin kendisine 23.07.2014 tarihli tapu işlemleri ile avans olarak verilen hisselerin mülkiyetine hak kazanmamış olmasına göre, yüklenici şirketin parselde hissedar olmasının ve bu sıfatla belediyeden hisse devralmasının da hukuki dayanağı kalmamıştır.
Bu durumda, mahkemece, yüklenici ... Yapı San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından, belediye hisseleri için ödenen tutarların, denkleştirici adalet ilkesine göre karara en yakın tarih itibariyle güncel değerleri saptanarak, birlikte ifa kuralı uyarınca, belirlenen tutarın, davacı tarafça mahkeme veznesine depo edilmesi kaydıyla, 9 nolu parselin aşağıdaki belirtilen durumu ayrıca gözetilerek, yüklenici şirketin belediyeden doğrudan devraldığı hisselerin de tapu kayıtlarının iptali ile hisseleri oranında davacılar adına tesciline karar verilmesi gerekirken, yanılgılı gerekçeye dayalı olarak yazılı şekilde karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
6100 Sayılı HMK"nın, dava konusunun devri başlıklı 125/1. maddesinin (a) bendinde; davanın açılmasından sonra davalı, dava konusunu üçüncü bir kişiye devrederse davacının devreden tarafla olan davasından vazgeçerek, dava konusunu devralmış kişiye karşı davaya devam edebileceği, (b) bendinde ise; isterse davasını devreden taraf hakkında tazminat davasına dönüştürmek suretiyle seçimlik yetkilerden birini kullanabileceği hükmü getirilmiştir. Tapu Müdürlüğünün dosya arasında bulunan 20.06.2018 tarihli yazısında ve tapu kaydında, dava konusu 9 nolu parselde, davalı ... Yapı San. ve Tic. Ltd. Şti. ait 147/226 hissenin 14.02.2018 tarihinde dava dışı Onur İnanır’a devredildiği, bu parselde şirkete ait hisse kalmadığı bildirilmiştir. İstinaf dairesince, bu husus gözetilmeden, davacıların yasal seçimlik hakkını kullanmasına imkan sağlanmadan, davada taraf olmayan üçüncü kişi adına olan tapu kaydının iptali ve davacılar adına tesciline karar verilmesi de hatalı olmuştur. Bu durumda mahkemece, dava konusu 9 nolu bağımsız bölümün, davanın açılmasından sonra üçüncü kişiye devredilmiş olması sebebiyle, davacı tarafa HMK"nın 125/1-a-b bentlerindeki yetkilerini kullanmak üzere süre verilip, kullanılacak yetkiye göre taraf teşkili sağlandıktan sonra yargılamaya devam edilerek davanın sonuçlandırılması gerekirken, bu husus üzerinde durulmadan yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmamıştır.
Kabul şekli itibariyle, davalı yüklenici ... Yapı San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin belediyeden doğrudan doğruya devraldığı hisse miktarları (8 nolu parseldeki 50/685 - 10 m² ve 9 nolu parseldeki 22/113 - 22 m²) yukarıda belirtilmiş olup, yalnızca bu miktarların, adı geçen şirket uhdesinde bırakılması, bunun dışında kalan tüm hisselerin, tapu kayıtlarının iptali ile hisseleri oranında davacılar adına tesciline karar verilmesi gerekirken, hatalı bilirkişi raporuna dayalı olarak, davacı arsa sahibi Güzide’nin 25.07.2014 tarih ve 13481 yevmiye nolu resmi senetle devrettiği ( 8 nolu parseldeki 84/685 hisse -16,8 m², 9 nolu parseldeki 35/226 hisse- 17,5 m²) hisselerin iptaline karar verilmemesi hatalı olmuştur.
b) Davalı ... Yapı San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin diğer temyiz itirazlarına gelince;
6100 sayılı HMK’nın 312. maddesi gereğince, feragat veya kabul beyanında bulunan taraf, davada aleyhine hüküm verilmiş gibi yargılama giderlerini ödemeye mahkûm edilir.
Karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T. 6. maddesi uyarınca, anlaşmazlık, davanın konusuz kalması, feragat, kabul, sulh veya herhangi bir nedenle; ön inceleme tutanağı imzalanıncaya kadar giderilirse, bu Tarife hükümleriyle belirlenen ücretlerin yarısına, ön inceleme tutanağı imzalandıktan sonra giderilirse tamamına hükmolunur.
Diğer davalılar .... Mam. Dış. Tic. Ltd. Şti. ve davalı ... davayı, ön inceleme tutanağı imzalandıktan sonra, 28.03.2017 tarihli duruşmada kabul ettiklerini beyan etmişlerdir. Yukarıdan anılan yasa ve tarife hükümleri uyarınca, adı geçen davalılar da, yargılama giderleri ve vekalet ücretinden, davalı ... Yapı San. ve Tic. Ltd. Şti. ile birlikte müteselsilen sorumludurlar. Bu husus gözetilmeksizin, yalnızca davalı ... Yapı San. ve Tic. Ltd. Şti. aleyhine yargılama giderleri ve vekalet ücretine hükmedilmesi isabetsiz olmuştur.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davacılar vekilinin ve davalı ... Yapı San. ve Tic. Ltd. Şti. vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerler, ... Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesinin 15.01.2020 tarih ve 2018/2208 E., 2020/67 K. sayılı kararı usul ve yasaya aykırı görüldüğünden kararın (2-a) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacılar yararına, (2-b) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı ... Yapı San. ve Tic. Ltd. Şti. yararına BOZULMASINA, 3.050,00 TL duruşma vekâlet ücretinin davalılardan alınarak Yargıtay"daki duruşmada vekille temsil olunan davacılara verilmesine, peşin alınan harcın istek halinde temyiz edene iadesine, HMK 373/2. maddesi gereğince dosyanın ... Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesine gönderilmesine, 01.06.2021 tarihinde oy birliği ile karar verildi.