MAHKEMESİ:Asliye Hukuk Mahkemesi


Taraflar arasındaki menfi tespit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne yönelik verilen hüküm süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
K A R A R -
Dava, eser sözleşmesi uyarınca alacağın tahsili için başlatılan icra takibi sebebiyle borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkin olup, mahkemece davanın kısmen kabulüne dair verilen hüküm, davalı vekilince temyiz olunmuştur.Davacı iş sahibi, davalı yüklenici ile kendisine ait evin dış cephesinin yapımı konusunda 41.000,00 TL götürü bedelle anlaştıklarını ancak işin yüklenici tarafından tamamlanmadığını ileri sürerek hakkında kesinleşen icra takibi nedeniyle borçlu olmadığının tespitini talep etmiş, davalı yüklenici ise sözleşme kapsamında işi tamamladığını ancak iş bedelinin ödenmediğini iddia ederek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.Mahkemece, Dairemizin bozma ilâmına uyulmasına rağmen verdiği kararda bozma gereklerinin tam olarak yerine getirildiğinden sözedilemez. Oysa usulî kazanılmış hak ilkesi uyarınca lehine bozulan taraf yararına araştırma ve inceleme yapılması zorunludur. 1086 sayılı HUMK"nın yürürlükte olduğu dönemde çıkarılan 09.05.1960 tarih, 1960/21 Esas, 1960/9 Karar sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı"nda; Yargıtay bozma kararına uyulmakla orada belirtilen biçimde işlem yapılması yolunda lehine bozma yapılan taraf yararına usulî kazanılmış hak, aynı doğrultuda işlem yapılması yolunda yerel mahkeme için de zorunluluk doğacağı, usulî kazanılmış hakka ilişkin açık kanun hükmü olmasa da temyiz sonucu verilecek bozma kararının hakka ve usule uygun karar verilmesini sağlamaktan ibaret olan amacı ve muhakeme usulünün hakka varma ve hakkı bulma maksadıyla kabul edilmiş olması yanında hukuki alanda istikrar amacıyla kabul edilmiş bulunması bakımından usulî kazanılmış hak müessesesi usul hukukunun dayandığı ana esaslardan olup kamu düzeniyle de ilgili olduğu belirtilmiştir. 6100 sayılı HMK"da da usulî kazanılmış hakka ilişkin açık bir düzenleme bulunmamakta ise de bu ilkenin uygulanma gerekliliği HMK hükümleri karşısında da varlığını sürdürmektedir. Yargıtay"ın bozma kararına uyan mahkeme, bozma kararı uyarınca işlem yapmak ve hüküm vermek zorundadır. Çünkü, mahkemenin bozma kararına uyması ile, bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usulü müktesep hak doğmuştur.Mahkemece bozma ilâmına uyulup yüklenici tarafından yapılan işin tüm işe göre fiziki oranının hesaplattırılıp bulunacak bu fiziki oranın, götürü bedel olan 41.000,00 TL"ye uygulanmak suretiyle yüklenicinin hakettiği iş bedelinin hesaplanmasına, ardından takipten önce kanıtlanan ödemenin mahsubuyla sonucuna göre yüklenicinin ödenmeyen alacağı bulunup bulunmadığı yönünde ek rapor alınmasına karar verilmesine karşın, bilirkişi kurulu ek raporunda hesaplamayı az yukarıda açıklanan ilkeye aykırı şekilde, pozlardan hareket ederek hesaplamış olduğu birim fiyatlı iş bedellerini birbirine oranlamak suretiyle yapmıştır.Oysa ki fiziki oranın bulunması için ne kadarlık değil ne kadar iş yapıldığının metraj olarak tespit edilmesi ve bu fiziki iş miktarının işin tamamına oranının hesap edilerek taraflarca anlaşılan götürü bedel 41.000,00 TL’ye uygulanmak suretiyle yüklenicinin hak ettiği iş bedeli hesaplanması gerekmekle yapılan ödemenin mahsubuyla da sonuca ulaşılmalıydı. Bu nedenle birim fiyatları esas alarak ulaşılan oran doğrultusunda hazırlanan bu rapora dayanılarak karar verilmesi doğru olmamıştır. Bu durumda mahkemece yapılacak iş; oluşturulacak yeni bir bilirkişi kurulundan rapor alınarak, 30.05.2018 tarihli bozma ilamında da belirtildiği gibi, yüklenici tarafından yapılan işin tüm işe göre fiziki oranının hesaplattırılıp (örneğin, %20-30-40 vs.) bulunacak bu fiziki oran, götürü bedel olan 41.000,00 TL"ye oranlanması suretiyle yüklenicinin hakettiği iş bedelinin bulunup takipten önce kanıtlanan ödemenin mahsubuyla yüklenicinin ödenmeyen alacağı bulunup bulunmadığı belirlenip menfi tespit davasının sonuçlandırılmasından ibarettir.Bu hususlar gözetilmeden, kazanılmış hak ilkesine aykırı şekilde ve taraflar arasındaki hukuki ilişkide uygulanması mümkün bulunmayan kamu sözleşmelerindeki poz fiyatlarıyla ve pozlardan hareketle fiziki oranın bulunması sonucu bulunan rakam üzerinden davanın kısmen kabulü doğru olmamış, kararın bozulması uygun bulunmuştur. SONUÇ: Açıklanan nedenlerle hükmün davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 31.05.2021 gününde oy birliğiyle karar verildi.