MAHKEMESİ : Kütahya 1. Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne dair verilen hükme karşı davacılar vekili ve davalı ... Tur. Taş. Teks. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve ... vekili tarafından istinaf yoluna başvurulmş, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine dair verilen kararın süresi içinde davacılar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Davacılar vekili, 24.10.2011 tarihinde davalıların maliki, sürücüsü ve zorunlu mali sorumluluk sigortacısı oldukları otobüsün müvekkillerinin murisi olan ..."nin kullandığı otomobile çarpması sonucu meydana gelen trafik kazasında otomobilde bulunan dört kişi ile birlikte ..."nin de vefat ettiğini, ölen ..."un müvekkillerinden ... ve ..."nin oğlu, ..."nın kardeşi, ... ve ..."nın ise babası olduğunu, ..."nin ölmeden önce döner ustası olarak çalıştığını ve aylık 2.000,00 TL kazandığını, bu ölüm olayı nedeniyle müvekkillerinin maddi ve manevi zarara uğradıklarını ileri sürerek, müvekkilleri ... ve ... için 20.000,00"er TL, ... için 15.000,00 TL, ... ve ... için 30.000,00"er TL olmak üzere toplam
115.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalılar ... ve ... Tur. Taş. Teks. Ltd. Şti."den müştereken ve müteselsilen tahsilini, müvekkilleri ..., ..., ... ve ... için ise şimdilik 5.000,00 TL destekten yoksun kalma tazminatının tüm davalılardan kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte müştereken ve müteselsilen tahsilini talep ve dava etmiş; yargılama sırasında 29.02.2016 tarihinde yapılan ıslah ile destekten yoksun kalma tazminatı tutarları artırılarak, davacı ... için 32.114,22 TL, davacı ... için 58.430,71 TL, davacı ... için 10.658,56 TL ve davacı ... için 10.658,56 TL olmak üzere toplam 111.862,05 TL destekten yoksun kalma tazminatının kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Davalılar ... ve ... Tur. Taş. Teks. Ltd. Şti. vekili, kazada müvekkili ..."in hiçbir kusurunun bulunmayıp, olayda davacıların yakını olan ..."nin asli kusurlu olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
Davalı ... vekili, sorumluluklarının sigortalı aracı kullanan sürücünün kusur oranına bağlı olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
İlk derece mahkemesince iddia, savunma, toplanan deliller ve benimsenen bilirkişi raporuna göre davanın kısmen kabulüne, davacılar ... ve ... için 10.000,00"er TL, davacı ... için 7.500,00 TL, davacılar ... ve ... için 7.982,71"şer TL manevi tazminatın davalılar Hikmet ve ... Tur. Taş. Teks. San. ve Tic. Ltd. Şti"nden 24/10/2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte müştereken ve müteselsilen alınıp davacılara ödenmesine, davacı ... için 32.114,22 TL, davacı ... için 58.430,71 TL, davacı ... için 10.658,56 TL, davacı ... için 10.658,56 TL maddi tazminatın davalılar Hikmet ve ... Tur. Taş. Teks. San. ve Tic. Ltd. Şti"nden 24/10/2011 tarihinden itibaren, davalı ... şirketinden ise dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte müştereken ve müteselsilen alınıp davacılara ödenmesine, sigorta şirketinin poliçe limitiyle sınırlı sorumlu tutulmasına, fazlaya ilişkin diğer taleplerin reddine karar verilmiş, hükme karşı davacılar vekili ve davalı ... Tur. Taş. Teks. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve ... vekili tarafından istinaf yoluna başvurulmuş, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince taraf vekillerinin istinaf başvurusunun HMK"nun 353/1.b-1. maddesi uyarınca esastan reddine karar verilmiş;
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar tarafından temyiz edilmiştir.
1-İlk Derece Mahkemesince verilen karara yönelik olarak davacılar vekili tarafından yapılan istinaf başvurusu üzerine HMK"nın 355 vd. maddeleri kapsamında yöntemince yapılan inceleme sonucunda Bölge Adliye Mahkemesince esastan verilen nihai kararda, dosya kapsamına göre saptanan somut uyuşmazlık bakımından uygulanması gereken hukuk kurallarına aykırı bir yön olmadığı gibi HMK"nın 369/1. ve 371. maddelerinin uygulanmasını gerektirici nedenlerin de bulunmamasına,manevi tazminatın takdirinde TBK"nun 56. maddesindeki özel haller dikkate alınarak hak ve nasafet kuralları çerçevesinde hüküm kurulmuş olmasına göre, davacılar vekilinin aşağıdaki bent kapsamı dışında kalan ve yerinde görülmeyen sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dava Trafik kazasından kaynaklı destekten yoksun kalma ve manevi tazminat davasına ilişkindir.
Davacılar murisi ..."nin kullandığı araç ve davalı karşı araç sürücüsü ..."in karıştığı çift taraflı trafik kazasında, davacıların murisi ... ve onun aracında yolcu olan Ahmet Kurgan vefat etmiştir.Ahmet Kurgan"ın mirascıları ... ve ..., Kütahya 1. Asliye Hukuk Mahkemesi"nin 2012/609E sayılı dosyasından,işbu davanın davalıları ... Sigorta A.Ş, ... ... Tur. Taş. Teks. San. ve Tic. Ltd. Şti. ile bu dava dışı ve muris ..."nin vefatından önce halen evli olduğu ikinci eşi ve ortak çocukları ..."ye karşı (murislerinin kazada kusurlu olduğundan bahisle) destekten yoksun kalma tazminatı ve manevi tazminat davası açmışlardır. Yargılama sonunda 2015/183 sayılı karar ile Davacı ... ve ..."ın maddi tazminat davalarının kabulüne manevi tazminat davalarının kısmen kabulü ile her iki davacı için ayrı ayrı hükmedilen 24.000,00"er TL (toplamda 48.000,00) manevi tazminatın davalılar ..., ... Tur. Taş. Teks. San. Tic. Ltd. Şti, müteveffa ... mirasçısı ... Umdi ve ..."den müştereken ve müteselsilen alınarak davacılara verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiş, işbu Kütahya 1. Asliye Hukuk mahkemesi nin 2012/609 E-2015/183 sayılı kararı 22.09.2020 tarihinde tarafların karara karşı istinaf kanun yoluna başvurmaması üzerine kesinleşmiştir.
Davalı ... Tur. Taş. Teks. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili mahkemece hükmedilen 48.000,00 TL manevi tazminatı ferileriyle birlikte 73.000,00 TL olarak davacılar ... ve ... vekiline icra takibine konu edilmeden ödemiş ve 26.05.2015 tarihinde davacılar vekili ibraneme vermiştir.
Eldeki davada, davalı ... Tur. Taş. Teks. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili 20.04.2016 tarihli celsede Kütahya 1. Asliye Hukuk Mahkemesi"nin 2012/609 E-2015/183 K. sayılı dosyasından ödediği 73.000,00 TL manevi tazminatın, muris ..."un mirascıları olan davacılardan takas-mahsup yapılması talebinde bulunmuş 08.07.2016 ve 15.07.2016 tarihli beyan dilekçelerinde takas-mahsup talebini yinelemiştir.
Mahkemece muris ..."un mirascılık belgesine göre davacılardan ... ve ..."nın 1/4 er miras hissesinin bulunduğu diğer davacıların mirascı olmadıklarını davalı şirketin takas mahsup talebine istinaden 2012/609 esas sayılı dosya için ödenen 73.000,00 TL"den ölen ..."nin %65 oranındaki kusuru nedeniyle 47.450,00 TL"sinin davalılar tarafından davacı ..."un yasal mirasçılarına rücû edilebileceği, bunun 23.725,00 TL"sinin davacılar ... ve ..."nın miras payına düştüğü, dolayısıyla bu miktarın adı geçen davacılar için bu davada takdir edilecek manevi tazminattan mahsup edilmesi gerektiği ile 73.000,00 TL"lik ödemenin 26.05.2015 tarihinde yapıldığı dikkate alınarak davacılar ... ve ... için takdir edilecek manevi tazminatın bu tarihe kadar işleyecek yasal faiziyle birlikte uyarlanıp daha sonra 23.725,00 TL"den (davacılar ... ve ... için ayrı ayrı 11.862,50-TL.) mahsup edilmesi gerektiğinden bu şekilde yapılan hesap sonucu, davacılar ... ve ... için ayrı ayrı 15.000,00"er TL manevi tazminat takdir ederek, yasal faizi (4.845,21 TL) de katılarak bulunan toplam 19.845,21 TL."den her bir davacı için miras hissesine tekabül eden 11.862,50 TL"yi mahsup edtmiş böylece davacılar ... ve ..."nın payına ayrı ayrı 7.982,71 TL manevi tazminat kaldığını tespit ederek bu miktar manevi tazminata hükmetmiştir.Davacılar vekilince kararın istinaf edilmesi üzerine Bölge adliye mahkemesince Muris ..."un kazanın meydana gelmesinde %65 kusurlu olması bu nedenle onun yasal mirascıları ile davalı ... Tic. Ltd. Şti"ne ait kazaya karışan karşı aracın sürücüsünün kazada %35 kusurlu olması nedeniyle, murisin aracında ölen ... Kurgan mirascılarına karşı müştereken müteselsilen sorumlu oldukları, zarar görenlere haksız fiil sorumlularından biri tarafından yapılan ödemenin sorumlular arasındaki iç ilişkide kusur oranlarına göre paylaştırılması gerektiği ve davalı işleten şirketin ödemede bulunduktan sonra müşterek müteselsi sorumlu davacılardan alacak talebinde bulunmasının esasen
mahsup talebi niteliğinde olduğunu ve yargılamanın her aşamasında ileri sülebilecğinden ilk derece mahekemesince hükmedilen manevi tazminatta mahsup işleminin uygulanmasının dosya kapsamına uygun olduğu gerekçesi ile davacıların mahsup işlemine yönelik istinaf ve sair istinaf sebebleri red edilmiştir.
Türk Borçlar Kanununun 143/1 (BK.122.mad.) maddesi uyarınca, takas, borçlunun takas iradesini alacaklıya bildirmesiyle vaki olacağından, takasın sağlanması için mutlaka ayrı bir dava veya karşı dava açılması gerekmez. Borçlu, kendisine karşı açılmış olan bir dava içerisinde takas-mahsup talebinde bulunabilir ve böylesi bir talep, usul hukuku anlamında bir defi niteliği taşır. Davalı karşılık dava açmadan sadece takas savunmasında bulunmakla yetinebilir. Takas, bir miktar para ya da konuları itibariyle aynı türden malı birbirine borçlu olan tarafların, borçların muaccel olması ve takas itirazının dermeyan edilmesi kaydıyla, az olan borcun çok olana nazaran sona erdirilmesi olarak tanımlanabilir. Takas, hukuki niteliği itibariyle bozucu yenilik doğuran bir hak olup, sözleşme niteliğinde bulunmadığından, takas iradesinin muhatabına ulaşmasıyla birlikte sonuç doğurmaya başlayacağı kabul edilir. Bu nedenle, takas iradesinin açıklanmamış olması ya da açıklansa bile karşı tarafa varmaması halinde borçların takasından söz edilemez. Tanımdan da anlaşılacağı üzere, takas, borcu sona erdiren nedenlerden biridir. Mahsup, bir alacağı doğuran olayla ilgili olarak alacaklının elde ettiği bazı menfaatlerin ya da borçlunun katlandığı bazı külfetlerin bu alacaktan indirilmesini ifade eder. Mahsup yenilik doğuran bir hakkın kullanılması olmayıp sadece alacağın gerçek miktarını belirlemek üzere yapılan bir işlemdir. Burada ayrı ve müstakil iki alacak bulunmamaktadır. Mahsupta her iki alacakta aynı hukuki ilişkiden doğar ve alacağın hesabına ilişkin bir husustur.
Muris ..."nin yasal mirasçıları dosya kapsamındaki veraset ilamına göre, eldeki davanın davacıları ... ve ... ile bu davanın dışında ancak Kütahya 1. Asliye Hukuk Mahkemesi"nin 2012/609 E.-2015/183 K. sayılı dosyasında davalı olan ... ve ..."dir.
Eldeki davanın davacıları ve murisin diğer 2 yasal mirascısı ... ve ..."nın taraf olmadıkları davada hükmedilen manevi tazminatı denetleme imkanları yoktur. Taraf olmadıkları dava dosyası Bölge Adliye Mahkemesinin denetiminden geçmeden kesinleşmiştir.
İlk Derece Mahkemesi ve istinaf mahkemesinin davalı ... Tur. Taş. Teks. San. ve Tic. Ltd. Şti."nin talebini, mahsup olarak değerlendirerek Kütahya 1. Asliye Hukuk Mahkemesi"nin 2012/609 E-2015/183 K sayılı dosyasında taraf sıfatı olmayan, savunma hakkı olmayan, hakkında hüküm bulunmayan eldeki davanın davacılarından murisin yasal mirascıları ... ve ... lehine ayrı ayrı takdir edilen 15.000,00"er TL manevi tazminata yanılgılı değerlendirme ile (kesinleşen dosyadaki yargılama masrafları ve ücreti vekalet gibi alacak kalemlerinin de eklenerek ödenen 73.000,00TL üzerinden hesap edilen miktara) mahsup işlemi uygulanarak 7.982,71"şer TL manevi tazminata hükmedilmesi doğru olmamış bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davacılar vekilinin sair temyiz itirazlarının REDDİNE, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle davacılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile İlk Derece Mahkemesince verilen karara yönelik istinaf başvurusunun esastan reddine dair verilen Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılarak BOZULMASINA; dava dosyasının İlk Derece Mahkemesine karardan bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacılara geri verilmesine 27/10/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.