MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davalı... Sigorta Şirketi A.Ş. vekili ile davalı ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:

- K A R A R -

Davacılar vekili; davacı ... adına kayıtlı davacıların desteğinin sürücüsü olduğu aracın karıştığı çift taraflı trafik kazasında davacıların murisinin vefat ettiğini davacı ...’un yaralandığını belirterek ıslah dilekçesiyle ... için 184.802,99 TL, ... için 43.173,98 TL, ... için 27.614,31 TL, ... için 23.578,13 TL, ... için 10.800,59 TL olmak üzere toplam 289.970,00 TL destekten yoksun kalma tazminatı ile ... için maluliyet tazminatı olarak 50.575,20 TL, pert olan araç bedeli olarak 23.000,00 TL olmak üzere toplam 363.545,20 TL nin kaza tarihinden itibaren mevduata uygulanan en yüksek faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalılar vekilleri ile davanın reddini savunmuşlardır.
Mahkemece, iddia, savunma, toplanan deliller ve benimsenen bilirkişi raporuna göre; davacıların destekten yoksun kalma tazminatı taleplerinin kabulü ile davacılar ... için 124.723,02 TL, ... için 15.912,83 TL, ... için 7.289,31 TL, ... için 29.138,01 TL, ... için 18.636,83 TL tazminatın dava tarihinden itibaren yasal faizleri ile birlikte davalı ... sigorta Kooperatifinden alınarak davacılara ödenmesine, davacı ..."un Maluliyet tazminatı olarak 50.575,20 TL, ... plaka sayılı aracın pert olması nedeniyle 23.000,00 TL tazminatın davalı ... sigorta Kooperatifinden dava tarihinden yasal faizleri ile birlikte tahsili ile davacı ..."a ödenmesine, davacıların bakiye toplam 39.970,00 TL destekten yoksun kalma tazminatının tek tek hesap edilen; davacılar ... için 25.473,00 TL, ... için 3.249,00 TL, ... için 1.488,00 TL, ... için 5.951,00 TL, ... için 3.806,00 TL tazminatın davalı... Sigorta A.Ş."den dava tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte tahsili ile davacılara ödenmesine karar verilmiş; hüküm, davalı... Sigorta Şirketi A.Ş. vekili ile davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde,dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre davalı ... vekilinin tüm temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dava, trafik kazasından kaynaklanan maddi tazminat istemine ilişkindir.
a)2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 91/1. maddesinde, “İşletenlerin, bu kanunun 85/1. maddesine göre olan sorumluluklarının karşılanmasını sağlamak üzere mali sorumluluk sigortası yaptırmaları zorunludur.”; 85/1 maddesinde, “Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün ünvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar.”; 85/son maddesinde ise, “İşleten ve araç işleticisi teşebbüsün sahibi, aracın sürücüsünün veya aracın kullanılmasına katılan yardımcı kişilerin kusurundan kendi kusuru gibi sorumludur.” hükümlerine yer verilmiş, Karayolları Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarının A-1. maddesinde de, “Sigortacı bu poliçede tanımlanan motorlu aracın işletilmesi sırasında bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına sebebiyet vermesinden dolayı 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’na göre işletene düşen hukuki sorumluluğu, zorunlu sigorta limitlerine kadar temin eder.” şeklinde ifade edilmiştir.
Yukarıda açıklanan madde hükümlerinden, Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası"nın; motorlu bir aracın karayolunda işletilmesi sırasında, bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına neden olması halinde, o aracı işletenin zarara uğrayan 3. kişilere karşı olan sorumluluğunu belli limitler dahilinde karşılamayı amaçlayan ve yasaca yapılması zorunlu kılınan bir zarar sigortası türü olduğu anlaşılmaktadır.
Motorlu araçların işletilme tehlikesine karşı, zarar gören üçüncü şahısları korumak amacıyla getirilmiş olan bu düzenleme ile öngörülen sorumluluğun bir kusur sorumluluğu olmayıp sebep sorumluluğu olduğu, böylece araç işletenin sorumluluğunun sebep sorumluluğunun ikinci türü olan tehlike sorumluluğuna ilişkin bulunduğu öğretide ve yargısal içtihatlarla kabul edilmektedir (Fikret Eren, Borçlar Hukuku, 9. Bası, s. 631 vd.; Ahmet Kılıçoğlu, Borçlar Hukuku, Genişletilmiş 10. Baskı, s. 264 vd).
Kanun koyucu, 2918 sayılı KTK’nun 91. maddesiyle de; işletenin aynı Kanunun 85. maddesinin birinci fıkrasına göre olan sorumluluklarının karşılanmasını sağlamak üzere mali sorumluluk sigortası (Karayolları Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası) yaptırma zorunluluğunu getirmiştir.
Hemen belirtilmelidir ki, işletenin sorumluluğu hukuki nitelikçe tehlike sorumluluğuna ilişkin bulunmakla, işletenin hukuki sorumluluğunu üstlenen zorunlu sigortacının 91. maddede düzenlenen sorumluluğu da bu kapsamda değerlendirilmelidir.
Karayolları Trafik Kanununda zorunlu trafik sigortasına ilişkin olarak, sorumluluğun kapsamı yanında, bu kapsam dışında kalan haller de açıkça düzenlenmiştir.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun “Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Dışında Kalan Hususlar” başlıklı 92. maddesinde:
“Aşağıdaki hususlar, zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamı dışındadır:
a)İşletenin; bu Kanun uyarınca eylemlerinden sorumlu tutulduğu kişilere karşı yöneltebileceği talepler,
b)İşletenin; eşinin, usul ve füruunun, kendisine evlat edinme ilişkisi ile bağlı olanların ve birlikte yaşadığı kardeşlerinin mallarına gelen zararlar nedeniyle ileri sürebilecekleri talepler,
c)İşletenin; bu Kanun uyarınca sorumlu tutulmadığı şeye gelen zararlara ilişkin talepler,
d)Bu Kanunun 105 inci maddesinin üçüncü fıkrasına göre zorunlu mali sorumluluk sigortasının teminatı altında yapılacak motorlu araç yarışlarındaki veya yarış denemelerindeki kazalardan doğan talepler,
e)Motorlu araçta taşınan eşyanın uğrayacağı zararlar,
f)Manevi tazminata ilişkin talepler.”
hükmü ile zorunlu trafik sigortacısının hangi zararlardan sorumlu olmadığı düzenleme altına alınmış; burada örnekseme yoluna gidilmeyip; tek tek ve tahdidi olarak sorumlu olunmayan haller sıralanmıştır.
Buna göre, davalı... Sigorta Şirketi A.Ş. nin sigortalısına ait aracın sebebiyet verdiği trafik kazası sonucunda oluşan zarardan, kendisine sigortalı araç sürücüsünün kusuru varsa sorumlu olacaktır.
Somut olayda, davalı... Sigorta Şirketi A.Ş. nezdinde trafik sigortası olan araç sürücüsü desteğin kusursuz olduğu ,davalı ... Kooperatifine sigortalı olan araç sürücüsünün %100 kusurlu olduğu kabul edilmiş olmakla hesaplanan tazminattan sürücüsü kusursuz olan davalı... Sigorta Şirketi A.Ş.’nin de sorumlu tutulması isabetli değildir.
b)Kabule göre de; somut olayda davacı ..., kazaya karışan ve... Sigorta ...nin ZMSS"si olduğu aracın malik-işleteni olmasına karşın kendi sigortasından da tazminat talebinde bulunmuş ve mahkemece davacı ... lehine... Sigorta A.Ş. aleyhine tazminata hükmedilmiştir. Oysa ki yukarıdaki açıklamalar ışığında zorunlu trafik sigortasının amacı, trafik kazaları sonucu 3. kişilere verilecek zararların güvence altına alınmasıdır. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu 92. maddesi ve Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarının A.3.b maddesinde "işleten tarafından ileri sürülecek tazminat talepleri"nin teminat kapsamı dışında kalacağı hüküm altına alınmıştır. Buna göre işleten davacının, işleten olarak kendi sorumluluğunu üstlenen davalı zorunlu trafik sigortacısından tazminat talebinde bulunması mümkün değildir. Zira zorunlu trafik sigortacısı, işletenin üçüncü kişilere verdiği zararları teminat altına aldığından ve olayda davacı işleten ..., davalı... Sigorta A.Ş. karşısında zarar gören üçüncü kişi konumunda bulunmadığından, davacı işletenin tazminat talebinin davalı... Sigorta A.Ş. yönünden reddine karar verilmesi gerektiğinin gözetilmemesi; bunun yanında yukarıda belirtilen sebeplerle diğer davalı ... Kooperatifinin de kendi sigortalısının kusuru oranında tazminattan sorumlu tutularak karar verilmesi gerektiğinin gözetilmemesi, doğru olmayıp bozmayı gerektirmiştir.
3-Kabule göre; davacılar vekili dava dilekçesiyle her iki aracın sorumlu olduğunu belirterek hükmedilecek tazminatın müşterek ve müteselsilen tahsilini talep etmiştir.
Mahkemece, dava kabul edilecekse müşterek ve müteselsil sorumluluk ilkeleri çerçevesinde karar verilmesi gerekirken, davalı ... Kooperatifini sorumlu olduğu poliçe limitini aşan davacılar zararını davalı... Sigorta ...den tahsili yoluyla davalı ... şirketleri arasında paylaşım yapmak suretiyle karar verilmesi de isabetli olmamıştır.
4-Kabule göre; T.C. Anayasası"nın 36/1. maddesinde "Herkes meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı merciileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir" düzenlemesine; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 27. maddesinde "Davanın tarafları, müdahiller ve yargılamanın diğer ilgilileri, kendi hakları ile bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahiptirler. Bu hak; yargılama ile ilgili olarak bilgi sahibi olunmasını, açıklama ve ispat hakkını içerir" düzenlemesine; yine, HMK"nun 122/1. maddesinde "Dava dilekçesi, mahkeme tarafından davalıya tebliğ edilir. Davalının iki hafta içinde davaya cevap verebileceği tebliğ zarfında gösterilir" düzenlemesine yer verilmiştir.
Bir davanın görülmesi için taraf teşkilinin sağlanması esas olup, hakimin bu hususu re"sen gözetmesi gerekir. Yargılamanın sağlıklı bir biçimde sürdürülebilmesi, iddia ve savunma ile ilgili delillerin eksiksiz toplanıp tartışılabilmesi, davanın süratle sonuçlandırabilmesi, öncelikle tarafların yargılamanın aşamalarından haberdar edilmesi ile mümkündür.
HMK"nun 280/1. maddesindeki bilirkişi raporlarının tebliği; aynı Kanun"un 177/2 maddesindeki ıslah dilekçesinin tebliği konusundaki düzenlemeler, adil yargılanma hakkının kapsamında yer alan savunma haklarının etkin biçimde kullanılmasını teminen konulmuş olup hassasiyetle üzerinde durulmalıdır. Anılan tüm bu yasal düzenlemelerde, davada taraf olanların haklarının korunması amaçlanmış olup tarafların yargılama süreçlerine etkin katılımının sağlanması ise, mahkemece yapılan tüm tebligatların usulüne uygun olması ile sağlanabilecektir.
Somut olayda; davalı... Sigorta A.Ş."ye davacı tarafın ıslah dilekçesinin tebliğ edilmediği; davalının ıslaha karşı cevap verme imkanından yoksun bırakıldığı görülmektedir. Yukarıda açıklanan yasal düzenlemeler gereği, davacı tarafın ıslah dilekçesinin davalı... Sigorta A.Ş."ye tebliğ edilmesi gerekirken, usulünce yapılmış tebligat olmadan ve davalının savunma haklarını da kısıtlar biçimde yargılamaya devam edilip yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiştir.
5-Bozma neden ve şekline göre davalı ... Sigorta Şirketi A.Ş. vekilinin sair temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı ... vekilinin tüm temyiz itirazlarının REDDİNE, (2a-b), (3), (4) nolu bentlerde açıklanan nedenlerle davalı ... Sigorta Şirketi A.Ş. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, (5) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı ... Sigorta Şirketi A.Ş. vekilinin sair temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, aşağıda dökümü yazılı 15.872,61 TL kalan onama harcının temyiz eden davalı ..."nden alınmasına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalı ... Sigorta Şirketi A.Ş."ye geri verilmesine 02/06/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.